Program PEERS®
Program PEERS® to warsztaty umiejętności społecznych przeznaczone dla nastolatków i dorosłych ze spektrum autyzmu (w tym z zespołem Aspergera). Na każdym z 16 spotkań, trwających po 1,5 godziny, uczestnicy programu uczą się umiejętności niezbędnych do nawiązywania i podtrzymywania relacji koleżeńskich, przyjaźni, a w przypadku programu dla osób dorosłych – także związków uczuciowych. W równolegle prowadzonych spotkaniach biorą udział rodzice lub inne dorosłe osoby (np. rodzeństwo, inni członkowie rodziny lub wolontariusze), którzy wspólnie z uczestnikami ćwiczą te nowe umiejętności i pomagają im wykorzystać je do poszerzenia sieci znajomych.
Program PEERS® dla nastolatków obejmuje następujące tematy:
- Prowadzenie rozmowy i znajdowanie wspólnych zainteresowań z innymi
- Używanie komunikacji elektronicznej i telefonu do kontaktów towarzyskich
- Znajdowanie kolegów i koleżanek na podstawie wspólnych zainteresowań
- Adekwatne używanie humoru
- Rozpoczynanie rozmowy oraz włączanie się do rozmowy prowadzonej przez innych
- Planowanie i organizowanie udanych spotkań ze znajomymi
- Właściwe zachowanie podczas gier i rywalizacji
- Radzenie sobie z konfliktami z kolegami i koleżankami
- Zmienianie złej reputacji w grupie
- Radzenie sobie z odrzuceniem, prześladowaniem i plotkami w grupie rówieśniczej
Program PEERS® dla osób dorosłych obejmuje następujące tematy:
- Prowadzenie rozmowy i znajdowanie wspólnych zainteresowań z innymi
- Używanie komunikacji elektronicznej i telefonu do kontaktów towarzyskich
- Znajdowanie kolegów i koleżanek na podstawie wspólnych zainteresowań
- Adekwatne używanie humoru
- Rozpoczynanie rozmowy oraz włączanie się do rozmowy prowadzonej przez innych
- Planowanie i organizowanie udanych spotkań ze znajomymi
- Budowanie udanych związków uczuciowych i zachowanie się podczas randek
- Radzenie sobie z konfliktami z kolegami i koleżankami
- Radzenie sobie z odrzuceniem, prześladowaniem i plotkami w grupie rówieśniczej
Program PEERS® dla nastolatków jest przeznaczony dla osób ze spektrum autyzmu w wieku 11-18 lat.
Program PEERS® dla dorosłych jest przeznaczony dla osób ze spektrum autyzmu wieku 19-35 lat.
Pozostałe kryteria udziału to:
- Formalna diagnoza autyzmu lub zespołu Aspergera oraz orzeczenie o niepełnosprawności – tylko we wskazanych edycjach programu (zależnie od źródła dofinansowania)
- Funkcjonowanie w normie intelektualnej i komunikatywne posługiwanie się mową
- Posiadanie trudności w nawiązywaniu i utrzymywanie relacji koleżeńskich i/lub związków uczuciowych
- Motywacja do udziału w programie
- Gotowość do regularnego uczęszczania na spotkania
- Regularny udział rodzica lub innej dorosłej osoby (np. rodzeństwa, innego członka rodziny lub wolontariusza) w spotkaniach dla tutorów (odbywających się w tym samym miejscu i terminie co spotkania dla osób ze spektrum autyzmu)
- Zgoda uczestnika programu, opiekuna prawnego i osoby wspierającej na udział w programie, w tym na udział w ewaluacji programu
Tutor to osoba wspierająca konkretnego uczestnika programu w nabywaniu umiejętności społecznych i stosowaniu ich w praktyce. Tutorzy biorą udział w cotygodniowych spotkaniach prowadzonych przez psychologa, odbywających się w tym samym miejscu (w oddzielnym pomieszczeniu) i czasie, co spotkania dla uczestników. Na tych spotkaniach tutorzy omawiają bieżący materiał dydaktyczny oraz sposoby wsparcia uczestników programu. Główną rolą tutora jest ćwiczenie umiejętności społecznych z uczestnikiem w domu oraz wspieranie go w stosowaniu tych umiejętności poza grupą, w kontaktach z rówieśnikami.
W programie PEERS® dla nastolatków tutorem jest zwykle jeden z rodziców lub innych członek rodziny.
W programie PEERS® dla dorosłych tutorem może być członek rodziny, znajomy, ale też wolontariusz niezwiązany z rodziną. Jeśli uczestnik nie dysponuje tutorem, staramy się znaleźć i przygotować osobę z zewnątrz, najczęściej studenta psychologii lub kierunku pokrewnego.
Posiadanie tutora i jego regularny udział w spotkaniach dla tutorów jest warunkiem kwalifikacji do programu PEERS®.
Warsztaty odbywają w siedzibie Stowarzyszenia „Mary i Max” (ul. Marszałkowska 84/92, lok. 201) w Warszawie.
Dzięki dofinansowaniu PFRON oraz M. St. Warszawy poprzednie edycje programu były bezpłatne dla jego uczestników. Dokładamy starań, by tak było również w kolejnych edycjach, możliwe jest jednak wprowadzenie niewielkiej opłaty za udział.
Najbliższa edycja warsztatów PEERS® rozpocznie się na przełomie października i listopada 2024 roku.
Przyjmujemy już zapisy do grup (zakładka „Zgłoś się„).
W każdej chwili można zgłosić chęć zgłoszenia się do kolejnej edycji programu. W tym celu należy wypełnić formularz dostępny w zakładce „Zgłoś się”. Odezwiemy się do chętnych osób, gdy tylko potwierdzimy możliwość uruchomienia kolejnej edycji programu.
Wypełnienie formularza zgłoszeniowego na tej stronie jest deklaracją chęci udziału w programie. W momencie uruchomienia kolejnej edycji warsztatów, zadzwonimy do Ciebie i ponownie zapytamy o gotowość udziału w programie. Następnym krokiem będzie rozmowa z psychologiem w siedzibie Stowarzyszenia „Mary i Max”. Psycholog zapyta o Twoją motywację do udziału w programie, a także opowie Ci szczegółowo o warsztatach. W przypadku nastolatków na rozmowę zapraszamy także rodzica. W przypadku zakwalifikowania do programu dowiesz się, gdzie i w jakich godzinach będą odbywały się warsztaty.
Program PEERS® został opracowany przez dr Elizabeth A. Laugeson i współpracowników na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles. W 2010 roku został wydany podręcznik do programu PEERS® dla nastolatków, a w 2017 roku do wersji do osób dorosłych. Od tego czasu program funkcjonuje w kilkudziesięciu krajach na świecie. W latach 2019-2021 zespół pod kierownictwem dra Mateusza Płatosa przygotował polską wersję programów PEERS® dla nastolatków oraz PEERS® dla dorosłych.
Skuteczność programu PEERS® w podnoszeniu umiejętności społecznych była wielokrotnie potwierdzana w badaniach naukowych. Obecnie trwają badania nad skutecznością polskiej adaptacji programu PEERS®. Więcej informacji na temat badań nad programem PEERS® znajdziesz w zakładce skuteczność.
Obecnie grupę dla uczestników prowadzi Olga Orłowska, a grupę dla tutorów Kinga Wojaczek. Więcej informacji o prowadzących można znaleźć w zakładce zespół.
PEERS® dla nastolatków
Wypełnienie formularza jest zgłoszeniem chęci udziału w programie przez nastolatka oraz jego rodzica. W momencie uruchomienia kolejnej edycji programu skontaktujemy się z osobami, które wypełniły formularz w celu umówienia się na rozmowę wstępną.
PEERS® dla osób dorosłych
Wypełnienie formularza jest zgłoszeniem chęci udziału w programie przez dorosłą osobę ze spektrum autyzmu. W wypełnianiu formularza może pomóc inna osoba (np. rodzic). W momencie uruchomienia kolejnej edycji programu skontaktujemy się z osobami, które wypełniły formularz w celu umówienia się na rozmowę wstępną.
Patryk, 21 lat – uczestnik warsztatów
„Dzięki PEERS zyskałem nowe umiejętności społeczne oraz poznałem grupę wspaniałych ludzi. Obecnie rozumiem, dlaczego kiedyś miałem problemy z relacjami z rówieśnikami.”
Pola, 16 lat – uczestniczka warsztatów
„Dzięki warsztatom jestem pewniejsza w kontaktach z rówieśnikami i wierzę, że będę mogła łatwiej zdobywać nowych przyjaciół.”
Krzysztof, 21 lat – uczestnik warsztatów
„Te warsztaty pomogły mi się bardziej ośmielić w kontaktach z innymi ludźmi.”
O programie PEERS® – kliknij i wysłuchaj rozmowy
wywiad z dr. Mateuszem Płatosem, koordynatorem programu
Skuteczność programu PEERS®, zarówno w wersji dla nastolatków, jak i dla dorosłych ze spektrum autyzmu, została potwierdzona w badaniach o wysokim rygorze metodologicznym i blisko 30 artykułach opublikowanych w międzynarodowych czasopismach naukowych. Wyniki tych badań wskazują, że udział w programie PEERS® prowadzi do:
- zwiększenia umiejętności społecznych (w ocenie rodzica oraz nauczyciela);
- zmniejszenia nasilenia trudności związanych ze spektrum autyzmu, dotyczących m.in. komunikacji, przyjmowania perspektywy drugiej osoby, świadomości norm i wymagań społecznych oraz motywacji społecznej;
- zwiększenia wiedzy na temat zachowań społecznych;
- zwiększenia liczby spotkań towarzyskich.
Jak podsumowuje Hall i współpracownicy (2018) w przeglądzie opublikowanych w formie podręcznika treningów umiejętności społecznych: „Program PEERS® jest programem o najsilniejszym poparciu w postaci dużej liczby badań potwierdzających jego skuteczność, które były precyzyjnie kontrolowane poprzez użycie rygorystycznych schematów badawczych, włączając w to badania nad generalizacją umiejętności społecznych, a także stwierdzenie pozytywnych efektów programu w niezależnych replikacjach” (s. 86).
Skuteczność programu PEERS® (w wersji dla nastolatków) została udowodniona w badaniach prowadzonych w Korei Południowej, Kanadzie, Izraelu, Chinach i Japonii. Badania te poprzedziła adaptacja programu do warunków kulturowych danego kraju. Ponadto, program PEERS® dla nastolatków i dla dorosłych jest stosowany w ponad 30 krajach, w których pracują certyfikowani trenerzy PEERS®.
Aby sprawdzić skuteczność terapii lub treningu, nie wystarczy zmierzyć postęp jego odbiorców. Pozytywne zmiany mogą nie wynikać z udziału w treningu, lecz z upływu czasu (np. dojrzewania), spontanicznego uczenia się pewnych umiejętności lub innych doświadczeń (np. równoległych terapii). Żeby dowieść, że to właśnie konkretna interwencja jest przyczyną oczekiwanych postępów, badacze wprowadzili do badań tzw. grupę kontrolną, która w danym czasie nie otrzymuje wsparcia. Porównując wyniki grupy otrzymującej wsparcie i grupy kontrolnej, możemy stwierdzić, czy poprawa wyników tej pierwszej rzeczywiście jest skutkiem naszych działań.
Co jednak, jeśli te dwie grupy są pod jakimś względem od siebie różne? Badacz może na przykład, świadomie lub nie, wybierać do grupy treningowej osoby, które mają większe szanse skorzystać ze wsparcia i poprawić swoje wyniki. Grupy mogą być też różne pod względem cech, których badacz nie przewidział, a które wpływają na efektywność interwencji. Na przykład w grupie treningowej może znaleźć się więcej ekstrawertyków, a w grupie kontrolnej więcej introwertyków, co może mieć znaczenie dla skuteczności treningu. W celu wyeliminowania tych czynników stosuje się badania z losowym przydziałem do próby, czyli randomizowane badania z grupą kontrolą (randomized controlled trial – RCT) Oznacza to, że uczestnicy są losowo przydzielani do grupy, w której otrzymają wsparcie, lub do grupy kontrolnej. W ten sposób badacz nie wpływa na przydział osób do grupy, a pozostałe cechy osób badanych (np. ekstrawersja) powinny rozłożyć się między grupami w sposób losowy. Badania typu RCT są obecnie standardem określania efektywności zarówno leczenia farmakologicznego, jak i oddziaływań psychologicznych i pokrewnych.
Polska adaptacja jest przygotowywana w zgodzie ze opisanymi powyżej standardami metodologicznymi, w schemacie z losowym przydziałem do grupy. Badania obejmują kulturowo adaptowane tłumaczenie materiałów do prowadzenia warsztatów, badania pilotażowe oraz właściwe badanie skuteczności warsztatów. Koordynatorem badań jest dr Mateusz Płatos, jedyny w Polsce certyfikowany trener warsztatów PEERS® dla nastolatków i dorosłych.
Program PEERS® dla nastolatków:
- Evidence-Based Social Skills Training for Adolescents with Autism Spectrum Disorders- The UCLA PEERS Program (Laugeson, et al., 2012)
- Parent-Assisted Social Skills Training to Improve Friendships in Teens with Autism Spectrum Disorders (Laugeson, et al., 2009)
- Long-Term Treatment Outcomes for Parent-Assisted Social Skills Training for Adolescents With Autism Spectrum Disorders- The UCLA PEERS Program (Mandelberg, et al., 2013)
- A Replication and Extension of the PEERS Intervention- Examining Effects on Social Skills and Social Anxiety in Adolescents with Autism Spectrum Disorders (Schohl, et al., 2013)
- Measuring the Plasticity of Social Approach- A Randomized Controlled Trial of the Effects of the PEERS Intervention on EEG Asymmetry in Adolescents with Autism Spectrum Disorders (Van Hecke, et al., 2013)
- Parent and Family Outcomes of PEERS- A Social Skills Intervention for Adolescents with Autism Spectrum Disorder (Karst, et al., 2014)
- Exploring the Effectiveness of a Peer-Mediated Model of the PEERS Curriculum: A Pilot Randomized Control Trial (Matthews, et. al., 2018)
- The Effects of a Modified PEERS Ciriculum on Accurate and Novel Responding of Children with Autism Spectrum Disorder (Radley, et. al., 2018)
- Changes in Depressive Symptoms Among Adolescents with ASD Completing the PEERS® Social Skills Intervention (Schiltz, et. al., 2018)
- A Pilot Study Examining the Effectiveness of the PEERS Program on Social Skills and Anxiety in Adolescents with Autism Spectrum Disorder (Hill, et al., 2017)
- Brief Report: Does Gender Matter in Intervention for ASD? Examining the Impact of the PEERS® Social Skills Intervention on Social Behavior Among Females with ASD (McVey, et al., 2017)
- Parents Perceive Improvements in Socio-emotional
Functioning in Adolescents with ASD Following Social Skills Treatment (Lordo, et al., 2016) - Brief Report: Assessment of Intervention Effects on In Vivo Peer Interactions in Adolescents with Autism Spectrum Disorder (ASD) (Dolan, et al., 2016)
- Examination of a Parent-Assisted, Friendship-Building Program for Adolescents With ADHD (Gardner, et al., 2015)
- Brief Report: Reductions in Parenting Stress in the Context of PEERS—A Social Skills Intervention for
Adolescents with Autism Spectrum Disorder (Corona, et al., 2019) - Multicentre, Randomised Waitlist Control Trial Investigating a Parent-Assisted Social Skills Group Programme for Adolescents with Brain Injuries: Protocol for the Friends Project (Gilmore, et al.,
2019) - The UCLA PEERS School-Based Program: Treatment Outcomes for Improving Social Functioning in Adolescents and Young Adults with Autism Spectrum Disorder and Those with Cognitive Deficits (Wyman, J. & Claro, A. J., 2019)
- Predicting treatment success in social skills training for adolescents with autism spectrum disorders- The UCLA Program for the Education and Enrichment of Relational Skills (Chang, et al., 2013)
Program PEERS® dla osób dorosłych:
- A Randomized Controlled Trial to Improve Social Skills in Young Adults with Autism Spectrum Disorder: The UCLA PEERS Program (Laugeson, et al., 2015)
- Social Skills Training for Young Adults with High-Functioning Autism Spectrum Disorders- A Randomized Controlled Pilot Study (Gantman, et al., 2012)
- A Replication and Extension of the PEERS® for Young Adults Social Skills Intervention: Examining Effects on Social Skills and Social Anxiety in Young Adults with Autism Spectrum Disorder (McVey, et al., 2016)
Adaptacje programu PEERS®:
- Examining the Treatment Efficacy of PEERS in Japan: Improving Social Skills Among Adolescents with Autism Spectrum Disorder (Yamada, et al., 2019)
- The Dutch Translation of the PEERS Training (Jagersma et al., 2018)
- Learning How to Make Friends for Chinese Adolescents with Autism Spectrum Disorder: A Randomized Controlled Trial of the Hong Kong Chinese Version of the PEERS® Intervention (Kar-man Shum, et al., 2018)
- A Randomized Controlled Trial evaluating the Hebrew Adaptation of the PEERS® Intervention: Behavioral and Questionnaire-Based Outcomes (Rabin, et al., 2018)
- Examining the Efficacy of an Adapted Version of the UCLA PEERS® Program with Canadian Adolescents (Marchica & D’Amico, 2016)
- A Randomized Controlled Trial of the Korean Version of the PEERS Parent-Assisted Social Skills Training Program for Teens With ASD (Yoo, et al., 2014)
Przeglądy badań na temat treningów umiejętności społecznych:
Szkolenia certyfikacyjne PEERS®
Obecnie trwają prace nad polskimi podręcznikami do programów PEERS® dla nastolatków oraz PEERS® dla osób dorosłych. Po ich publikacji rozpoczną się certyfikowane szkolenia uprawniające do prowadzenia warsztatów i posługiwania się nazwą programu. Certyfikaty wydawane w porozumieniu z PEERS® Clinic na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles.Szkolenia rozpoczną najwcześniej na początku 2024 roku. Jako pierwsze zostaną uruchomione szkolenia z programu PEERS® dla nastolatków. Szkolenia certyfikacyjne trwa 3 dni i obejmuje część wykładową, dyskusję oraz analizę nagrań wideo z sesji PEERS®. Szczegóły (m.in. cena) zostaną ustalone w późniejszym terminie.
Poniższy formularz jest jedynie wstępną deklaracją chęci udziału w szkoleniach. Osoby, które wypełnią formularz, zostaną poinformowane o otwarciu właściwych zapisów w pierwszej kolejności.
Kinga Wojaczek – prowadząca grupy dla tutorów, koordynatorka programu
Jestem psycholożką i prezeską Stowarzyszenia Innowacji Społecznych „Mary i Max”, gdzie koordynuję i współtworzę programy dla młodzieży i dorosłych w spektrum autyzmu oraz prowadzę grupy wsparcia dla rodziców. Zależy mi, żeby nasze Stowarzyszenie szukało nowych rozwiązań, sprawdzało skuteczność dotychczasowych działań i tworzyło nowe standardy wsparcia, dlatego gdy Mateusz zaproponował adaptację PEERSów od razu się zgodziłam! W trakcie tegorocznych warsztatów PEERS® prowadzę spotkania dla tutorów. Razem z Mateuszem Płatosem opracowałam polską adaptację konspektów oraz materiałów, np. filmików demonstracyjnych, które wykorzystujemy, w trakcie warsztatów.
Mail: kinga.wojaczek@maryimax.pl
Olga Orłowska – prowadząca grupy dla uczestników
Jestem psycholożką i pedagożką specjalną. Swoją przygodę ze Stowarzyszeniem Innowacji Społecznych „Mary i Max” rozpoczęłam od stażu w ramach programu PEERS, podczas którego jako Tutorka wspierałam Uczestnika w utrwalaniu nabywanych w trakcie warsztatów umiejętności społecznych. Następnie jako asystentka towarzyszyłam Uczestnikom i Uczestniczkom podczas warsztatów PEERS powadzonych przez dr. Mateusza Płatosa. Aktualnie prowadzę grupy PEERS dla nastolatków i dorosłych. Stali bywalcy Mary i Max mogą kojarzyć mnie również z innych projektów Stowarzyszenia takich jak Wolontariat Koleżeński, Slow Dating czy Lato w mieście.
Mail: olga.orlowska@maryimax.pl
Natalia Łopuszyńska – asystentka terapeuty
Jestem studentką psychologii i członkinią Stowarzyszenia Innowacji Społecznych „Mary i Max”. Prowadzę Warszawską Infolinię dla Osób w Spektrum Autyzmu i ich Rodzin oraz Klub Koleżeński. Zajmuję się też zajęciami plastycznymi dla osób w spektrum autyzmu. Odbyłam dwa staże w PEERSach i nie chciałam się rozstać z tym programem. Dlatego bardzo się cieszę, że teraz mam przyjemność pomagać w ich prowadzeniu.
Mail: natalia.lopuszynska@maryimax.pl
dr Mateusz Płatos – koordynator projektu badawczego dot. adaptacji warsztatów PEERS
Jestem psychologiem, współzałożycielem Stowarzyszenia „Mary i Max”, a także pracownikiem naukowym Uniwersytetu w Utrechcie i Uniwersytetu Warszawskiego. Od wielu lat pracuję z osobami ze spektrum autyzmu i ich rodzinami. Z programem PEERS® zetknąłem się, gdy w 2018 roku odbywałem stypendium na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles. Bardzo spodobała mi się metoda uczenia umiejętności społecznych stosowana w PEERS®, w tym jej solidna podbudowa naukowa. Przeszedłem szkolenia na certyfikowanego trenera PEERS®, a po powrocie do Polski zacząłem planować wprowadzenie tego programu w naszym kraju!
Mail: mateusz.platos@maryimax.pl