Spektrum Przyjaźni
Osoby w spektrum autyzmu, tak jak i osoby neurotypowe, czują potrzebę nawiązywania relacji społecznych. Większość z nich deklaruje, że chciałoby mieć kogoś, na czyje wsparcie zawsze mogłoby liczyć. Czy zastanawialiście się jednak kiedyś, jak wygląda przyjaźń osób w spektrum?
Osoby w spektrum autyzmu najchętniej szukają przyjaciół, którzy akceptują ich odmienność, rozumieją ich potrzeby lub trudności, z którymi się zmagają. Ich przyjaciółmi często są inne osoby w spektrum, przy których łatwiej mogą poczuć się komfortowo, a także zyskać poczucie przynależności do większej grupy.
Oczywiście osoby w spektrum mogą też znaleźć przyjaciół wśród osób neurotypowych. Potencjalną trudnością takich relacji może być jednak kłopot z odczytywaniem społecznych sygnałów czy presja dostosowania się do neurotypowego przyjaciela. Cechy wspólne, takie jak podobne zainteresowania, mogą za to pomóc w nawiązaniu przyjaźni.
Każda przyjaźń jest inna. Może różnić się pod względem intensywności kontaktu czy rodzaju i czasu trwania spotkań. Przykładowo, osoby w spektrum rzadziej niż osoby neurotypowe spotkają się w miejscach o charakterze nieformalnym. Jednocześnie cenią one w przyjacielu podobne aspekty, co osoby neurotypowe: zaufanie, wzajemne zrozumienie, atrakcyjne spędzanie czasu i wsparcie emocjonalne.
Przyjaźń może przybierać różne formy. Bez względu na to, jak wygląda, jest jednak równie ważna, o czym opowiada kampania “Spektrum przyjaźni”.
Źródła:
Crompton, C. J., Hallett, S., Ropar, D., Flynn, E., Fletcher-Watson, S. (2020). ‘I Never Realised Everybody Felt as Happy as I do when I am Around Autistic People’: A Thematic Analysis of Autistic Adults’ Relationships with Autistic and Neurotypical friends and Family. Autism, 24(6), 1438-1448.
Sosnowy, C., Silverman, C., Shattuck, P., Garfield, T. (2019). Setbacks and Successes: How Young Adults on the Autism Spectrum Seek Friendship. Autism in Adulthood, 1(1), 44-51.
Płatos, M., Gocłowska, K., Koper, M., Nadolska, A., Wojaczek, K., Woźniak-Rekucka, P., … Pisula, E. (2016). Ogólnopolski spis autyzmu. Sytuacja młodzieży i dorosłych z autyzmem w Polsce. Warszawa: Stowarzyszenie Innowacji Społecznych „Mary i Max”.
Poznaj historie przyjaźni naszych bohaterów:
Łukasz
Łukasz od 3 lat regularnie spotyka się z kolegami w spektrum autyzmu. Wcześniej chciał mieć znajomych, ale trudno było mu się przełamać i odważyć. Pomógł mu udział w Wolontariacie Koleżeńskim, potem w grupie samorzeczniczej i warsztatach PEERS, po których samodzielnie zaczął organizować spotkania.
Ze słowem przyjaźń jest ostrożny, raczej mówi o dobrych kolegach.
Łukasz najlepiej czuje się wśród znajomych, którzy też są w spektrum autyzmu. Wśród nich może pozwolić sobie na swobodne wyrażanie emocji.
Marysia
Marysia na sesję zdjęciową zaprosiła swoją przyjaciółkę Michalinę. Dziewczyny poznały się na studiach w czasie nauki zdalnej. Zawsze wybierały się do wspólnej pracy nad projektami. Trochę dziwnie było zobaczyć się pierwszy raz na żywo. Teraz widują się codziennie.
Na spotkaniach zwykle gadają, ale zdarzyło im się też zorganizować silent disco.
Marysia podkreśla, że w tej relacji najważniejsza jest dla niej bliskość emocjonalna, to że są do siebie podobne, choć Michalina nie jest w spektrum.
Tomek
Tomek od 2019 organizuje spotkania dla osób w spektrum i znajomych, które nazwał projektem Events. Ma ogromną motywację do organizowania spotkań i do działania.
Mówi, że w czasach szkolnych było beznadziejnie. Teraz jest super, bo ma dużo kolegów i jest na prawdę szczęśliwy, że ich poznał. W pewnym sensie tworzą taką „rodzinę”.
Na początku spotykał się tylko z Łukaszem, którego poznał w Stowarzyszeniu Mary i Max, ale stopniowo zaczęły dołączać inne osoby i to mu odpowiada. Na spotkaniach jest zawsze jakaś aktywność – sport, spacery czy bilard.
13 lipca 2019 roku zorganizował pierwsze spotkanie, wtedy jeszcze tylko z Łukaszem. W te wakacje spotykali się w kilka osób codziennie! Tomek numeruje wszystkie spotkania. Do historycznego rezultatu 1000 spotkań zostało tylko 8!
Patryk
Patryk pochodzi z małego miasta, w którym trudno było mu nawiązać jakieś relacje koleżeńskie. Próbował, ale bez sukcesów. Na studia przyjechał do Warszawy, gdzie – jak mówi – jest więcej możliwości.
W zrobieniu kroku w przód pomogła mu fundacja dla zdolnych uczniów, z której wsparcia korzystał. Tam też się po raz pierwszy ujawnił jako osoba w spektrum. W fundacji było dużo aktywności co otworzyło go na nowe tematy.
Patryk spotyka się ze znajomymi kilka razy w miesiącu. Z różnymi osobami ma różne sposoby spędzania wolnego czasu. Z niektórymi jest to jakaś aktywność, z kim innym rozmowa.
Łukasz
Łukasz mówi, że ma tylko jednego przyjaciela. Pozostali to koledzy, z którymi spotyka się regularnie na różne aktywności.
O przyjaźni mówi, że jest wtedy, gdy pomaga się bez względu na siebie. Z przyjacielem spotyka się parę razy w tygodniu, czasem raz na tydzień. Idą wtedy coś zjeść i pogadać. Czasem się wyżalić.
Postscriptum
Wiemy, że nawiązywanie znajomości bywa trudne dla osób w spektrum, chociażby ze względu na brak odpowiednich okazji do poznawania nowych osób (np. zorganizowanych spotkań). Dlatego w Stowarzyszeniu Mary i Max staramy się to ułatwić zapraszając młodzież i dorosłych do:
Zachęcamy do tworzenia takich inicjatyw. Chętnie podzielimy się swoim doświadczeniem z innymi organizacjami.
Jeśli chcesz wesprzeć nasze działania i stać się częścią społeczności “Mary i Max”
Dla mediów
Zapraszamy do rozmowy na temat przyjaźni w spektrum autyzmu.
Wszystkie grafiki zamieszczone na tej stronie można wykorzystywać w materiałach prasowych.
W sprawie wystąpień medialnych prosimy kontaktować się z Kingą Wojaczek: kinga.wojaczek@maryimax.pl, tel. 516 735 521.
Kampania została dofinansowana ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.
Fotografie wykonał Filip Sikora, któremu dziekujemy za profesjonalizm i ciepłą atmosferę w trakcie sesji.
Swoimi historiami podzieli się z nami: Tomasz Barański, Patryk Brzuski, Łukasz Majek, Łukasz Perzyna i Marysia Ziółkowska. Towarzyszyła nam przyjaciółka Marysi – Michalina.
Kampanię przygotowały: Kinga Wojaczek, Iza Pawłowska i Paulina Bąk.
